(Virtual Pipe Organ)
Zomer 2020 bouwde ik mijn eigen studieorgel, een vierklaviers orgel met pedaal dat via MIDI een ingebouwde computer aanstuurt, waarop een software sampler staat die op basis van de gesamplede klank van orgelpijpen van een echt orgel de klank van dat orgel reconstrueert.
Ik gebruik hiervoor GrandOrgue, een open source programma met voldoende functionaliteit en een uitstekende klank. Op basis van Linux, een uiterst stabiel en snel besturingssysteem.
Naast ons pedaalharmonium (sinds deze zomer een Ernst Hinkel drukwindharmonium) heb ik zo een goed studieinstrument in huis. De realistische klank van een goede sampleset maakt het inspirerend om te spelen en te improviseren. Ik hoop ook zelf sample sets te gaan maken.
Een belangrijke waarde van het gesamplede orgel is dat het bestaat bij de gratie van het echte orgel! Het gesamplede orgel kan nooit een echt pijporgel vervangen. Het is er hooguit een afspiegeling van, en opent ook perspectieven met betrekking tot studie, onderzoek en documentatie van de klank van bestaande orgels.
Ontwerp
In mijn hoofd kristalliseerde het ontwerp het afgelopen jaar al uit: een aantrekkelijk en klassiek ogend meubel, licht maar solide gebouwd. Transportabel zodat ik op straat, bij de molen tegenover ons huis of in het bos zou kunnen orgelspelen. Zo ontworpen dat het niet tegen de muur hoeft te staan maar midden in een kamer of op een podium kan staan. Ik haalde inspiratie uit het bekende uiterlijk van de Hammond B3.
Bouw
In de winter van 2019 had ik gelukkig wat geld bij elkaar om vier goede TP60-LW Ivory klavieren te kopen, hout met een kunstivoor opdik. Speelt en voelt lekker. De klavieren hebben twee contacten, zodat bij het indrukken van de toets de snelheid van aanslaan kan worden gemeten zodra het tweede contact sluit. Ik gebruik echter het eerste maakcontact voor de MIDI, zodat het orgel lekker ad rem aanspreekt. Ik hoop later nog zelf een MIDI-controller te programmeren die bij het eerste maakcontact de klank al start, maar als het tweede contact er erg snel op volgt alsnog de aanspraak kan aanpassen door een extra sample in te mixen, iets dat door de huidige software en MIDI-controllers nog niet ondersteund wordt.
Voorjaar 2020 vond ik in een container bij een kringloopwinkel onderdelen van een gesloopte eikenhouten kast. Mooi gevlamd hout, waarvan ik de body van het orgel gemaakt heb. In dezelfde container lagen eiken kop- en voeteinden van oude bedden. Prachtig sterk hout, waarvan ik de deksels links en rechts kon maken, en de zwelpedalen.
lijstwerk 
pedaalverlichting
Een eiken tafel van een paar tientjes van de kringloop in Doesburg leverde al het hout voor de bank en het regelwerk van onderstel van het orgel. Alleen voor de poten van het onderstel en de bakstukken (van padoek) heb ik bij de Arnhemse Fijnhouthandel hout gekocht.
De poten heb ik naar mijn eigen ontwerp laten maken door Ronald Kanne van de Houtdraaierij in Wehl. De lessenaar van helder, gegoten plexiglas was een dagje geconcentreerd las- en polijstwerk.
Electronica en software
De MIDI-controller en pedaalcontacten heb ik gekocht van Nico Goes uit Zeist, via zijn webshop www.gino-midi.nl. Daarnaast allerlei schakelaars, schuifpotmeters en stekkers van shops als Reichelt en Conrad. Een compacte computer zonder ventilator met 32GB ram geheugen trekt zware samplesets moeiteloos. Twee touchscreens maken de bediening van de registers mogelijk. Het toetsenbord is niet nodig tijdens het spelen maar comfortabel bereikbaar voor het onvermijdelijke programmeerwerk. 🙂
Geluid komt uit een eenvoudige audio interface, de ESI Gigaport HD+ met acht kanalen (al gebruik ik er voorlopig maar twee). Eerst nog met koptelefoon of een paar gewone boxen, maar inmiddels heb ik een paar hele fijne Dynaudio near field monitors.
Het leuke van GrandOrgue is dat het open source is; ik heb de eerste patch al klaarliggen 🙂
Hi Wilbert,
(Sorry mijn Nederlands is niet zo goed)
Great article, base for building my own GrandOrgue solution (I did the computer part – I just have a MIDI keyboard to test, keyboards will come later).
I have a question about the audio interface. I see that you use the ESI gigaport. But I saw some user comments (https://www.thomann.de/fr/esi_gigaport_ex.htm#bewertung) about noise generated by. Have you experienced something similar ?
Best regards,
The ESI works fine for me atm, although I regret the fact that under Linux it only uses 41KHz sample rate, it can’t scale up when you use only two channels. Indeed there is a very little bit noise, but much less than the blower sample of most sets 🙂 But it was cheap, and later I probably will replace it with something that can run 48 or 96KHz under Linux.